Varlık Yönetim Şirketlerine Satılacak Takipteki Krediler İçin Değerleme – Varsayımsal Bir Yaklaşım

Bu makale Muhasebe Bilim Dünyası dergisi’nin Mart 2013 sayısında 153-175 sayfa aralığında yayınlanmıştır.

Dr. Şenol BABUŞCU*

Dr. Adalet HAZAR**

Özet

Ülkemizde Varlık Yönetim Şirketleri ilk olarak 2004 yılında takipteki kredilerin satın alınmasında rol oynamıştır. Daha sonrasında gerek Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu gerekse çeşitli bankalar tarafından yapılan satışlarda alıcı olarak fonksiyonunu sürdürmüştür.

Bu çalışmada varlık yönetim şirketlerine yapılacak alacak satışlarında, alacak portföyünün net bugünkü değerlerinin hesaplanmasına ilişkin bir yöntem önerilmektedir. Bankaların organizasyonel yapıları, iş süreçleri ve finansal yapılarına bağlı olarak olası gelir ve gider kalemlerinde farklılıkların gündeme gelmesi söz konusu olabilecektir.

Bu çalışmada alacakların net bugünkü değerinin hesaplamasında bankalar tarafından dikkate alınması önerilen temel gelir ve kayıpların belirli bir sıralama ile ilişkilendirmesi yapılarak olası değer hesaplaması yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: varlık yönetim şirketi, alacak satışı, değerleme.

Jel Sınıflandırması: G11, G12, G19

VALUATION FOR SALE NON-PERFORMING LOANS ASSET MANAGEMENT COMPANIES
– HYPOTHETICAL APPROACH-

Abstract:

In our country,Asset Management Companies played a role inthe purchase of non-performing loans in 2004 firstly. Later, Asset Management Companies continued to function as a receiver sales made by various banks and Savings Deposit Insurance Fund.

In this study, a method is proposed for the calculation of the net present value of the receivable portfolio sales of asset to Asset Management Companies.

Banks’ organizational structures, business processes, and possible differences in income and expense items depending on financial structures may be concerned.

In this study, the possible value calculationare described association with a certain sort of basic income and losses suggested to be taken into account by the banks calculations of the net present value of receivables.

Key words: asset management company, asset sale, valuation.

Jel Classification: G11, G12, G19

* Başkent Üniversitesi Öğretim Görevlisi, babuscu@baskent.edu.tr

** Bankacılık Uzmanı, adalethazar@gmail.com

Giriş

Ülkemizde bankacılık sektörünün finansal kesimin önemli bölümünü oluşturması nedeniyle, fon transferindeki aracılık fonksiyonu daha da önem kazanmaktadır.

Bankaların faaliyetlerine ilişkin taşıdıkları çeşitli risklerin içinde kuşkusuz kredi riski en büyük ağırlığa sahiptir.

Kredilerin geri dönüşünde yaşanan sorunlar bankaların finansal bünyelerini çeşitli açılardan olumsuz etkilemektedir. Sorunlu kredilere ilişkin bankalar tarafından üretilen çözümlerden birisi de bu kredilerin belirli bir fiyat üzerinden bilanço dışına çıkarılması, yani başka bir finansal kuruma satışı oluşturmaktadır.

Bu çalışmada ülkemizde bankaların kredi portföylerini belirli bir bedel ile satın alan Varlık Yönetim Şirketlerine yapılan bu satış işleminde satışa esas oluşturan özellikle takipteki kredilerin fiyatlamasına ilişkin bir yaklaşım sunulması amaçlanmıştır.

Literatür

Selimler (2006) tarafından yapılan çalışmada Türk Bankacılık Sektöründe sorunlu kredilerin varlık yönetim şirketlerince tasfiyesi konusu incelenmiş, Varlık Yönetim Şirketlerinin seçilmiş ülkelerde ve Türkiye’deki uygulaması değerlendirilmiştir. İncelenen ülkelerin, genel olarak VYS’leri ile amaçlarına ulaşmada başarılı oldukları, varlıkların tasfiyesinde, sorunlu varlıkları bankalardan aldıkları bedeller ile sattıkları bedel arasında bir değer yarattıkları sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’deki varlık yönetim şirketlerinin yapılanma konusunda ise bazı öneriler ileri sürülmüştür.

Hagiwara ve Pasadilla (2004) tarafından yapılan çalışmada Asya ülkelerindeki Varlık Yönetim Şirketlerinin performansları üzerinde çalışılmıştır. Çalışmada geri dönmeyen kredilerin varlık yönetim şirketlerine devredilmesinin bankaya maliyetinin düşüklüğüne bağlı olarak bankaların kredilendirmelerinde daha rahat hareket etmelerine yol açmakta olduğu öne sürülmektedir. Çalışmada bu duruma örnek olarak Tayland gösterilmekte, Tayland’daki kamu nitelikli varlık yönetim şirketlerinin böyle bir zaafiyet yarattığı anlatılmaktadır.

Fung, George, Hohl ve Ma (2004) tarafından yapılan çalışmada Asya’da devletin sahip olduğu varlık yönetim şirketlerinin ortak özellikleri ve farklılıkları incelenmektedir. Bu çerçevede her bir ülkede varlık yönetim şirketlerinin kuruluşu, varlıkların bu şirketlere transfer edilmeleri, varlıklara ilişkin çözümler ve finansman konuları ele alınmaktadır. Çalışmada nihai sonuç olarak varlık yönetim şirketlerinin finansal sistemin istikrarı ve bankacılık sektörünün sorunlarının çözümü açısından önemli olduğu vurgulanmaktadır.

Ingves, Seelig ve He (2004) tarafından yapılan çalışmada banka yeniden yapılandırmalarında varlık yönetim şirketlerinin rolü ve bazı uluslararası deneyimlerden söz edilmektedir. Çalışmanın sonunda ele alınan örnekler itibariyle uygulamada ülkelerde tek bir yöntemin bulunmadığı, ülkeden ülkeye değişen çalışmalar yürütüldüğü belirtilmektedir. Bununla birlikte bütün ülkelerde varlık yönetim şirketlerinin banka yeniden yapılandırmalarında önemli rol oynadığı konusuna vurgu yapılmaktadır.

Mu (2002) tarafından yapılan çalışmada Endonezya, Kore, Tayland, Çin ve Malezya ülkeleri ele alınarak, bu ülkelerdeki varlık yönetim şirketi politikaları, kredilerin satışları vb. konulardaki uygulamalar ele alınarak karşılaştırmalar yapılmıştır.

Berk (2001) tarafından yapılan çalışmada çeşitli ülke deneyimleri özetlenerek bu ülkelerde “varlık yönetimi ve tasfiyesi sistemleri” kurulurken ve işletilirken göz önünde tutulan amaç ve ilkeler ile uygulanan yöntemlere dikkat çekilmekte, sistemlerin başarı şansını etkileyen faktörler ortaya konulmaktadır. Düşük kaliteli banka aktiflerinin devralınmasından, yönetiminden, elden çıkarılmasından sorumlu kuruluşlar üzerinde durulmakta ve 14 adet ülke örneği özetlenmektedir.

Türkiye’de Varlık Yönetim Şirketlerinin Hukuki Yapısı

Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde tasfiye olacak alacak (TOA) statüsüne sahip bilanço kalemlerinin banka bilançolarında artması ile beraber, bankalar çeşitli dönemlerde aşağıda belirtilen nedenlerden dolayı bu tür alacaklarını varlık yönetim şirketlerine satmaktadırlar.

Özkaynak ve aktif verimliliğini artırmak, aktif kalitesini yükseltmek,
Karşılıkları gelir tablosuna aktarmak,
Tahsilat giderlerinden tasarruf etmek, TOA yönetimine ayrılan zaman ve kaynağı yeni ve karlı işlerde kullanmak,
Satış bedellerinden sağlanan nakit akışını gelir getirici aktiflere yatırmak,
Avukatlık ücretleri, karşı taraf avukatlık ücretleri ve teminatların bakım, destek ve sigortası gibi yüksek maliyetli giderlerden kurtulmak,
Yasal takip süreçlerinin ve sonuçlarının bankanın piyasa imajına getireceği olası aşınmalardan korunmak.

Varlık yönetim şirketleri; Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), bankalar ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması, tahsili, yeniden yapılandırılması ve satılması amacına yönelik olarak faaliyet göstermek üzere izin alarak kurulan şirketlerdir. Varlık yönetim şirketleri bankaların (ya da fonların) tasfiye olacak alacaklarını gerçek değerinin altında satın almakta ve sonra bu alacaklara ilişkin tahsilatları yapmakta, bankalar ise kalitesiz aktiflerini nakde çevirmiş olmaktadırlar.

2000 Kasım 2001 Şubat krizlerinin ardında hem ekonomide hem de finansal sektöre yönelik gerçekleştirilen çok sayıda yapılanma faaliyetleri kapsamında 30 Ocak 2002 tarihli 4743 sayılı Malî Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 7. maddesinde yer verilen varlık yönetim şirketlerine ilişkin ilk düzenleme bu alanda faaliyette bulunmak isteyecek şirketlerin yasal alt yapısını oluşturmuştur.

Nitekim sözkonusu Kanun’un aşağıda yer alan bölümünde konu ilk düzenlemesini bulmuştur:

“Bankalar, özel finans kurumları ve diğer malî kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması ve yeniden yapılandırılarak satılması amacıyla, kuruluş ve faaliyet esasları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından belirlenecek varlık yönetim şirketlerinin. . . . . . . . “ şeklinde devam eden düzenlemeye bağlı olarak BDDK tarafından konuya ilişkin ayrıntılı düzenleme 01 Ekim 2002 tarihinde gerçekleştirilmiştir. BDDK tarafından yayımlanan toplam 17 maddeyi kapsayan “Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik” ihtiyaç duyulan detaylara bünyesinde yer vermiştir.

Bankacılık sektörüne ilişkin sürdürülen temel yasal düzenleme çalışmalarının tamamlanmasını takiben 19 Ekim 2005 tarihinde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bankacılık sektörüne ilişkin önemli değişikliklerin hayata geçirilmesine olanak sağlayan yeni Bankacılık Kanunu’nun 143. maddesi varlık yönetim şirketlerine ilişkin düzenlemeleri kapsamaktadır. Yeni çıkan yasada yer alan maddeye açıklık getirilmesi amacıyla BDDK tarafından 04 Kasım 2006 tarihinde Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuştur.

Türkiye’de Varlık Yönetim Şirketlerinin Gelişimi

Bu alanda ilk kurulan şirket Deutsche Bank tarafından 2004’te kurulan Bebek Varlık Yönetim Şirketi’dir. sonrasında çeşitli tarihlerde kurulan şirketler faaliyete geçmiştir.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu listesinde yer alan ülkemizdeki varlık yönetim şirketlerinin isimleri aşağıda yer almakta olup, Kasım 2012 tarihi itibariyle 8 adettir.

Anadolu Varlık Yönetim A.Ş.
Bebek Varlık Yönetim A.Ş.
Efes Varlık Yönetim A.Ş.
Final Varlık Yönetim A.Ş.
Girişim Varlık Yönetimi A.Ş.
LBT Varlık Yönetim A.Ş.
RCT Varlık Yönetim A.Ş.
Standard Varlık Yönetim A.Ş.

Varlık yönetim şirketlerinin aktif toplamı 2007 yılında 200 milyon TL, 2008 yılında 400 milyon TL, 2009 yılında 400 milyon TL, 2010 yılında 700 milyon TL, 2011 yılında 900 milyon TL ve Haziran 2012 tarihinde de bu rakam 900 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.

Finansal kurumların özkaynak ve aktif karlılıkları toplu olarak yıllar itibariyle aşağıdaki 2 tabloda yer almaktadır:

Finansal Kurumların Özkaynak Karlılığı %

2008

2009

2010

2011

06.2012

Bankalar

16,8

20,2

18,1

14,3

Finansal Kiralama Şirketleri

19,8

16,5

12,4

5,3

Faktoring Şirketleri

18,5

13,1

14,9

9,2

Tüketici Finansman Şirketleri

2,5

3,2

9,1

17,6

11,4

Varlık Yönetim Şirketleri

-73,1

19,1

30,3

26,5

17,0

Kaynak: BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Haziran 2012

Finansal Kurumların Aktif Karlılığı %

2008

2009

2010

2011

06.2012

Bankalar

2,0

2,6

2,5

1,7

Finansal Kiralama Şirketleri

3,4

3,9

2,9

2,8

1,2

Faktoring Şirketleri

5,6

3,1

2,7

3,2

1,9

Tüketici Finansman Şirketleri

0,2

0,3

0,7

1,2

0,8

Varlık Yönetim Şirketleri

-14,8

6,8

8,2

8,5

5,5

Kaynak: BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Haziran 2012

Varlık yönetim şirketlerinin toplulaştırılmış finansal tablolarına ilişkin 2008 sonrasına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Varlık Yönetim Şirketleri Temel Bilanço Büyüklükleri

Milyon TL

2008

2009

2010

2011

06.2012

Bankalar ve Diğer Mali Krl.

40,9

39,6

103,5

166,9

170

Devralınan Krediler

17,9

190

344,3

0,0

Devralınan Takipteki Krediler

311

199

277,9

774,9

1063

Karşılıklar

-7,8

-96,2

-108,9

-130,2

-336,3

Diğer Aktifler

7,8

23,6

40,9

57,4

82,9

Toplam Aktifler

369,8

356

657,7

869

979,6

Alınan Krediler

287,1

218

466,7

569,5

623,3

Özkaynaklar

74,8

126,7

178,6

280,2

315,2

Diğer Pasifler

7,9

11,3

12,4

19,3

41,1

Nazım Hesaplar

188,5

119

214

97,6

155,3

Kaynak: BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Haziran 2012

Varlık Yönetim Şirketleri Seçilmiş Gelir Tablosu Kalemleri

Milyon TL

2008

2009

2010

2011

06.2012

Faiz Geliri

2,4

130

179,4

275,8

167,6

Faiz Gideri

-15,5

-27,3

-35,8

-52,8

-28

Diğer Faal. Geliri

24,2

61,4

79,4

107,8

76,8

Diğer Faal. Gideri

-36,5

-38

-139,3

-170,6

-112,9

Net K/Z

-54,7

24,1

54,2

74,3

53,5

Kaynak: BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Haziran 2012

Varlık Yönetim Şirketlerine Bankalar Tarafından Yapılan Çeşitli Satışlar

Varlık yönetim şirketlerinin bankalarla yapmış oldukları işlemler ve işlemlere ilişkin detaylar, eğer işlemin tarafları arasında yapılan sözleşmede bir gizlilik maddesi bulunmuyorsa kamuya açıklanmaktadır. Bazı işlemlere ilişkin sözleşmelerde bu tür gizlilik maddelerinin bulunması nedeniyle bankaların varlık yönetim şirketleri ile yaptıkları tüm işlemler kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Türk Finans Sisteminde faaliyet gösteren bankaların ve TMSF’nin yaptığı TOA satış işlemleri aşağıda belirtilmiştir. Bilgiler, basına yansıyan bilgilerden ve Türkiye Bankalar Birliği’nin sitesinde yer alan bankaların kamuya duyurmak zorunda oldukları mali tablolarına ilişkin açıklamalardan derlenmiştir.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), hisselerini ve / veya yönetimlerini ve denetimlerini bünyesinde bulundurduğu bankalardan intikal eden kurumsal kredi alacakları (hakim ortaklar dışındaki borçlu firma ve gruplardan olan alacakları) en kısa sürede ve en yüksek net bugünkü değerle tahsil etme politikasının bir parçası olarak uygulamaya karar verdiği alacak satış projesinin en önemli adımlarından biri olan ilk “Alacak Satışı İhalesi”ni 31 Ağustos 2004 tarihinde sonuçlandırmıştır. TMSF 222.8 milyon dolarlık (38 adet borçlu firmaya ait) tahsili gecikmiş alacağını Bebek Varlık Yönetimi Şirketi’ne 22.5 milyon dolara satmıştır[1]

Aşağıdaki tabloda çeşitli tarihlerde TMSF ve bankalar tarafından varlık yönetim şirketlerine yapılan satışlara ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Varlık Yönetim Şirketlerine Bankalar Tarafından Yapılan Çeşitli Satışlar*

Banka

Yıl

Alacak Portföyü

Satış Tutarı

TMSF

2004

222,8 milyon $

22,5 milyon $

TMSF

2004

934 milyon $

161 milyon $ + %43 tahsilat paylaşımı

Akbank

2008

94 milyon TL

Akbank

2008

337,4 milyon TL

86,5 milyon TL

Akbank

2008

248 milyon TL

42 milyon TL

TEB

2008

75,6 milyon TL

10,8 milyon TL

Şekerbank

2008

243,7 milyon TL

61 milyon TL

YKB

2008

532 milyon TL

60,5 milyon TL

YKB

2008

77,4 milyon TL

26,5 milyon TL

Garanti

2008

98.221

28.898

TEB

2009

29,5 milyon TL

1,9 milyon TL

İş Bankası

2009

186,1 milyon TL

8,5 milyon TL

Akbank

2010

326 milyon TL

Denizbank

2010

50,2 milyon TL

4,9 milyon TL

YKB

2010

381,9 milyon TL

YKB

2010

74,6 milyon TL

6,5 milyon TL

YKB

2010

224,4 milyon TL

31,2 milyon TL

Fortis

2010

54,5 milyon TL

2,1 milyon TL

YKB

2010

298,7 milyon TL

7,5 milyon TL

Eurotekfenbank

2010

46 milyon TL

Denizbank

2010

81,6 milyon TL

7,4 milyon TL

Citibank

2010

89,2 milyon TL

Turkland

2010

17,8 milyon TL

YKB

427,8 milyon TL

56,1 milyon TL

* Bilgiler Kamuyu Aydınlatma Platformuna ilgili bankaların gönderdiği açıklamalardan, ilgili bankaların Bağımsız Denetim Raporunda yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.

Tabloda yer alan alacak portföyü büyüklüğü ile satış tutarları karşılaştırıldığında iskonto oranlarında çok ciddi farklılıklar olduğu göze çarpmaktadır.

Takipteki Kredi Portföyünün Satış Değerinin Belirlenmesine İlişkin Yaklaşım

Bankaların takibe düşen kredilerini kendi bünyelerinde tahsil etme süreci içinde karşılaştıkları çeşitli maliyetler bulunmaktadır. Bu maliyetlerin büyüklükleri ve bankaların performansları bankadan bankaya değişmektedir. Ancak, maliyete ilişkin her bankanın ana bileşenleri hemen hemen tüm bankalarda aynıdır. Bu çerçevede bankaların takipteki kredilerini kendi bünyelerinde tahsil etme çalışmalarını sürdürdüğü dönemde aynı zamanda bu kredilere ilişkin katlanılan maliyetlerin bugünkü değerleri hesaplandığında, Varlık Yönetim Şirketi’ne satılabilecek takipteki kredinin yaklaşık başabaş noktasına ulaşmak mümkün olabilecektir.

Bu çalışmada temel amaç bir bankanın verilerini esas alarak varlık yönetim şirketlerine yapılacak alacak satışının değerini hesaplamaktan çok, hesaplamaya ilişkin yöntem ileri sürmektir. Çünkü yapılan literatür araştırmasında bu konuda yapılmış detaylı bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Dolayısı ile çalışmanın amacı bu konuya ilişkin yöntem ileri sürmek ve bunu tartışmaya açmaktır.

İlk aşamada değer hesaplamasında gerekli olan getiri ve maliyet kalemlerine gerekçeleri ile yer verilmektedir. Devamında her getiri ve maliyet kalemi çeşitli varsayımlarla rakamsallaştırılarak, takipteki kredinin net bugünkü değer rakamına ulaşılmaktadır

– Takipteki Kredi Tutarı

Bankanın takipteki kredi rakamı finansal verilerinden doğrudan elde edilebilmektedir. Bu çalışma için ise aktif toplamı başlangıç olarak varsayılmakta, sonrasında bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının kredi toplamı / aktif toplamı oranlarının ortalaması dikkate alınarak toplam kredi rakamı elde edilmektedir. 5 büyük bankanın 2008-2011 dönemine ilişkin kredi /aktif toplamı verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

En Büyük 5 Bankanın Kredilerinin Aktif Payı % (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

Ziraat Bankası

0,295

0,567

0,445

0,400

Akbank

0,518

0,417

0,567

0,526

0,507

Garanti

0,561

0,472

0,567

0,572

0,543

İş Bankası

0,488

0,427

0,567

0,512

YKB

0,607

0,586

0,567

0,627

0,597

5 Banka Ortalaması

0,512

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Kredi Tutarı = Aktif Toplamı x (Kredi Toplamı/Aktif Oranı)

= 785.500 x 0,512 = 402.176 TL

Takipteki kredi rakamını elde edebilmek için ise,

Takipteki Kredi Tutarı = Toplam Kredi x (Takipteki Kredi / Toplam Kredi)

ilişkilendirmesi yapılmaktadır. Bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 2008-2011 yıllarına ait takipteki kredi / toplam kredi verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

En Büyük 5 Bankanın Takipteki Kredi / Toplam Kredi Oranı % (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

Ziraat Bankası

0,020

0,023

0,015

0,012

0,018

Akbank

0,026

0,045

0,024

0,018

0,028

Garanti

0,025

0,045

0,030

0,018

0,030

İş Bankası

0,046

0,057

0,037

0,022

0,041

Yapı ve Kredi

0,044

0,068

0,035

0,031

0,045

5 Banka Genel Ortalama

0,032

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Takipteki Kredi Tutarı = Toplam Kredi x (Takipteki Kredi / Toplam Kredi)

= 402.176 TL x 0,032 = 12.870 TL

– Ortalama Tahsilat Oranı

Takibe düşen kredilerin bankalar tarafından tahsil edilme süreci içinde her zaman alacakların tamamını tahsil etme olanağı bulunmamaktadır. Bankalar genellikle takibe düşen alacaklarının belirli bir kısmını tahsil etmekte, kalan tutarı zarar olarak yazmaktadır.

Bu konuda her bankanın işleyiş sistemi ile ilgili olarak farklı oranlarda tahsilat gerçekleşmektedir. Bununla birlikte bankaların tahsilat oranlarının %50 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Nitekim aktif büyüklüğü açısından bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının bağımsız denetim raporlarının dipnotlarından alınan veriler çerçevesinde son 4 yılda zarar niteliğindeki kredi grubunda yer alan kredileri ile yıl içi yapılan tahsilat rakamları ilişkilendirilerek yapılan hesaplamada bu oranın % 64 olduğu görülmektedir (Ek:1).

Bu konudaki varsayım oranı hesaplamada % 64 olarak dikkate alınmaktadır.

Takipteki Krediden Yapılan Tahsilat Tutarı = Takipteki Kredi x Ortalama Tahsilat Oranı

= 12.870 TL x 0,64

Takipteki Krediden Yapılan Tahsilat Tutarı = 8.237 TL

– Ortalama Tahsilat Süresi

Sorunlu varlıkların elden çıkarılma hızı belirlenirken varlıkların türüne, nitelik ve niceliğine, bu varlıklar için bir piyasa talebinin olup olmadığına, varlıkların ait olduğu bankanın faaliyetlerine devam edip etmediğine bakılması gerekmektedir. Aynı zamanda, varlıkların uzun yıllar tutulması da maliyetleri artırıcı unsur olmaktadır. Bu zaman içinde varlıkların iyi yönetilememesinin sonucu olarak değer kayıpları gündeme geldiğinden maliyetleri artabilmektedir (Berk, 2001:5).

Bankaların takipteki kredilerini tahsil çalışmaları belirli bir süre almakta olup, bu sürenin sonunda ya tamamen tahsilat, ya kısmi tahsilat gerçekleşmekte ya da hiç tahsilat yapılamayacağı görüldüğünde zarar yazılmaktadır. Bu süreç her bankada farklı zaman almakla birlikte yapılan araştırmalarda özel sermayeli bankalarda 2 yılın altında olduğu, kamu sermayeli bankalarda ise bu sürenin 2 -3 yıl arasında değiştiği bilgisi konunun uzmanlarından edinilmiştir.

Bu konudaki varsayım oranı hesaplamada ortalama 2 yıl olarak alınmaktadır.

– Ortalama Tahsilat Takip Süreci Giderleri

Bankaların takipteki kredilerini tahsil etme süreci içinde katlandıkları çeşitli giderler bulunmaktadır. Bu giderler arasında: bu konuda çalışan personel giderleri, avukatlık giderleri, mahkeme vb. hukuki takip sürecine ilişkin giderler, alınan teminat varsa bu teminatın sigorta giderleri, alınan teminat varsa teminatın nakde dönüştürme süreci içinde katlanılan masraflar vb. giderler yer almaktadır. Yapılacak hesaplamada bu giderlerin dikkate alınması gerekmektedir.

Katlanılan bu tür giderlerin ortalama tahsilat ile ilişkilendirilmesi durumunda bir oran elde edilmektedir.

Bu konudaki varsayım oranı hesaplamada takipteki kredilerden tahsil edilen tutarın %1’i olarak varsayılmaktadır.

– Fonlama Maliyeti

Fonlama maliyeti bankadan bankaya değişmekte olup, bankaların piyasa payı, organizasyon büyüklüğüne göre sahip olduğu müşteri portföyü, bankaların kaynak yapısındaki dağılım vb. konular bu konuda az da olsa bankalar arasında bir farklılaşmaya yol açmaktadır.

Bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 2008-2011 yılları arasındaki fonlama maliyeti aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

En Büyük 5 Bankanın Ortalama Yıllık Mevduat Faizi (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

Ziraat Bankası

18,14

8,74

6,95

6,87

10,18

Akbank

17,15

8,18

7,14

8,84

10,33

Garanti Bankası

17,55

7,78

7,28

8,41

10,26

İş Bankası

16,83

7,67

7,13

8,45

10,02

Yapı ve Kredi Bankası

20,30

7,83

8,71

10,91

11,94

5 Banka Genel Ortalama

10,55

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Bu kapsamda mevcut piyasa koşulları ve faiz oranlarının trendi de dikkate alınarak fonlama maliyeti %10 olarak varsayılmaktadır.

– Takipteki Kredilerden Yapılan Tahsilatın Bugünkü Değeri

Takipteki kredilerden yapılan tahsilatı tutarı zamana yaygın olarak 8.237 TL’dir. Bu tahsilatın bugünkü değerinin hesaplanması gerekmektedir.

İskonto faktörü olarak, ortalama mevduat faizi ile tahsilat takip süresi giderleri / takipteki kredi oranı olarak varsayılan oranın toplamı (0,10 + 0,01=0,11) ortalama tahsilat süresi olarak varsayılan 2 yıl üzerinden dikkate alınmaktadır.

Tahsilatın Bugünkü Değeri = Yıllara Yaygın Tahsilat Tutarı / (1+r)n

Tahsilatın Bugünkü Değeri = 8.237 TL / (1+ 0,11)2

Tahsilatın Bugünkü Değeri = 6.685 TL

– Mahrum Kalınan Gelir

Bankanın takipteki alacak tutarı nedeniyle mahrum kaldığı bir gelir seviyesi bulunmaktadır. Çünkü banka takipteki kredi nedeniyle Bankacılık Kanunu’ndaki genel düzenleme ve buna bağlı olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun konuya ilişkin düzenlemesi kapsamında karşılık ayırmaktadır. Ayırmış olduğu karşılık nedeniyle yazılan gider rakamı bankanın dönem karını azaltmakta, dolayısı ile özkaynak toplamı azalmaktadır. Bankaların sermaye düzeylerine ilişkin olarak tutturmak zorunda oldukları minimum bir sermaye yeterliliği seviyesi bulunmaktadır. Bu seviye düzeyi Sermaye Yeterliliği Rasyosu olarak adlandırılmaktadır.

Sermaye Yeterliliği Rasyosu: Özkaynaklar / Risk Ağırlıklı Varlıklar

olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede banka azalan bu özkaynak tutarı nedeniyle daha az risk üstlenebilmekte, üstlenemediği risk tutarına karşılık gelen seviye ile Net Faiz Marjının ilişkilendirilmesi ile elde edilecek tutar kadar net gelirden mahrum kalmaktadır.

Bu konulardaki varsayımların elde edilmesi amacıyla bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 2008-2011 dönemine ilişkin verilerinin ortalaması dikkate alınmıştır

Bankacılık sektöründe en büyük 5 bankanın 2008-2011 döneminde takipteki kredilerine ayırdıkları karşılık oranları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

En Büyük 5 Bankanın Takipteki Kredilerine Ayırdıkları Karşılık Oranı % (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

Ziraat

81,1

79,9

67,0

70,3

74,6

Akbank

100,0

92,6

98,2

Garanti

63,7

81,0

81,9

81,7

77,1

İş

100,0

YKB

62,4

84,4

77,1

64,7

72,2

5 Banka Ortalaması

84,4

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Takipteki kredilerin %84,4’üne karşılık ayrıldığı varsayımı hesaplamada dikkate alınmıştır.

Bankacılık sektöründe en büyük 5 bankanın 2008-2011 dönemindeki sermaye yeterliliği rasyoları aşağıda tabloda yer almaktadır:

En Büyük 5 Bankanın Sermaye Yeterlilik Rasyosu % (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

Ziraat Bankası

20,1

23,2

19,2

15,6

19,53

Akbank

18,2

22,5

20,6

17,0

19,58

Garanti Bankası

16,1

21,2

19,6

16,9

18,45

İş Bankası

15,2

18,3

17,5

14,1

16,28

Yapı ve Kredi Bankası

15,7

17,8

16,1

14,7

16,08

5 Banka Ortalaması

17,98

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Sermaye yeterliliği rasyosu hesaplamada %17,98 olarak varsayılmaktadır.

Sermaye Yeterliliği Rasyosu: Özkaynaklar / Risk Ağırlıklı Varlıklar

Sermaye yeterliliği rasyosu hesaplamasında kullanılan risk ağırlıklı varlıklar içinde kredi riski tutarının payı bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 2008-2011 dönemi verileri kullanılarak elde edilmiş olup, ortalama oran %84,4’tür (Ek:2).

Bu eşitlikten hareket edildiğinde takipteki kredilere karşılık ayrılması nedeni ile üstlenemeyen risk katsayısı aşağıdaki şekilde hesaplanabilmektedir:

Üstlenemeyen risk katsayısı= (Kredi Riskinin Risk Ağırlıklı Aktifler içindeki Payı x Takipteki Kredilere Ayrılan Karşılık Oranı) / SYR

Üstlenemeyen risk katsayısı= (0,844 x 0,844) /0,1798 = 3,96

Takipteki krediler büyüklüğü dikkate alındığında TL olarak üstlenemeyen risk büyüklüğü = 3,96 x 12.870 TL = 50.965 TL

Bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 4 yıllık faiz marjı ve ortalamaları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

En Büyük 5 Bankanın Ortalama Faiz Marjı (2008-2011)

2008

Ziraat

Akbank

Garanti

İş

YKB

Kredi

22,87

21,76

24,53

23,40

24,22

Mevduat

18,14

17,15

17,55

16,83

20,30

Faiz Marjı

4,73

4,61

6,98

6,57

3,92

2009

Ziraat

Akbank

Garanti

İş

YKB

Kredi

16,45

14,62

18,37

16,45

17,90

Mevduat

8,74

8,18

7,78

7,67

7,83

Faiz Marjı

7,71

6,44

10,59

8,78

10,07

2010

Ziraat

Akbank

Garanti

İş

YKB

Kredi

14,90

11,85

14,94

12,95

12,87

Mevduat

6,95

7,14

7,28

7,13

8,71

Faiz Marjı

7,95

4,71

7,66

5,82

4,16

2011

Ziraat

Akbank

Garanti

İş

YKB

Kredi

17,04

13,04

15,47

13,97

13,74

Mevduat

6,87

8,84

8,41

8,45

10,91

Faiz Marjı

10,17

4,20

7,06

5,52

2,84

Yıllık Ortalama

7,64

4,99

8,07

6,67

5,25

5 Banka Genel Ortalama

6,52

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Bu konudaki varsayım oranı hesaplamada % 6,52 olarak varsayılmaktadır.

Bankanın üstlenemediği 71.538 TL’den uğradığı net gelir kaybı=

Üstlenemediği risk tutarı x Net Faiz Marjı

50.965 TL x 0,0652 = 3.323 TL

Kredi portföyünün risk kategorisinin %100 olduğu varsayılmıştır.

– Aktif Kalitesine Yansıyan Risk Primi Etkisi

Bankanın yabancı kaynak temini aşamasında önemli konulardan birisi aktif kalitesidir. Aktif kalitesine ilişkin değerlendirmeler arasında Takipteki Krediler (Brüt) / Toplam Krediler rasyosu ilk sıralarda gelmektedir. Bankanın takipteki kredi rakamının büyük olması bankanın risk seviyesine ilişkin algıyı artırmakta, bu da yabancı kaynak temini aşamasında faiz maliyeti olarak kaynak fiyatlamasına yansımaktadır. Dolayısı ile banka portföyünde bulunan ve bilançoda yer alan takipteki krediler nedeniyle bankanın kaynak maliyetinde bir artış gündeme gelmesi söz konusu olmaktadır.

Bu konudaki varsayım oranı 0,0005 olarak varsayılmıştır.

– Bankanın Kaynak Yapısının Dağılımı

Bankanın kaynak yapısını iki ana grup olarak; faiz maliyetli ve faiz maliyetsiz kaynaklar şeklinde ayırmak mümkündür. Kaynağın kullanılması karşılığında, ödünç alınan tarafa yapılan bir ödeme olması durumunda faiz maliyeti bulunmakta, herhangi bir faiz ödemesinin yapılmaması durumunda ise faiz maliyetsiz kaynak olarak adlandırılmaktadır. Bankacılık sektörünün en büyük 5 bankasının 2008-2011 dönemine ilişkin faiz maliyetli kaynaklarının pasif içindeki payı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

En Büyük 5 Bankanın Faiz Maliyetli Kaynakların Oranı % (2008-2011)

2008

2009

2010

2011

Ortalama

TC Ziraat Bankası A.Ş.

86,5

87,3

86,6

86,8

Akbank T.A.Ş.

83,6

81,2

80,6

82,1

Türkiye Garanti Bankası A.Ş.

84,4

82,7

82,4

81,8

82,8

Türkiye İş Bankası A.Ş.

83,6

82,1

80,8

82,2

YKB

79,2

76,4

78,0

79,3

78,2

5 Banka Ortalaması

82,4

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

Bankanın finansal yapısı açısından pasiflerin %82,4’ünün faiz maliyetli olduğu varsayılmıştır. Bu durumda takipteki kredilerin risk primi olarak yansıması sonucunda artan kaynak maliyeti tutarı =

(Toplam Pasifler x Faiz Maliyetli Pasiflerin Oranı) x Risk Primi

(785.500 x 0,824) x 0,0005 = 324 TL

– Takipteki Kredi Portföyü Değer Hesaplamasında Örnek Uygulama Sonuçlarının Toplulaştırılması

Bankanın takipteki kredilerden elde ettiği nakit akışları = 8.237 TL

Bankanın takipteki kredilerden elde ettiği nakit akışlarının bugünkü değeri 6.685 TL

Takipteki Kredilere Karşılık Ayrılması Nedeni İle Üstlenemeyen Risk ve Kaybedilen Gelir= 3.323 TL

Aktif Kalitesinin Düşmesi Sonucu Kaynak Maliyetindeki Artış Tutarı = 324 TL

Takipteki kredilerden elde edilen nakit akışlarının Net Bugünkü Değeri = 6.685 TL – 3.323 TL – 324 TL =

Net Kazanç = 3.038 TL

Satış İçin Başabaş Noktası = 3.038 TL / 12.870 TL = % 23,6

Sonuç ve Tartışma

Bankaların takipteki kredilerinin tasfiye edilmesinde Varlık Yönetim Şirketleri farklı bir seçenek sunmaktadır. Dünyada çeşitli ülkelerde farklı şekillerde uygulaması bulunan varlık yönetim şirketleri ülkemizde de 2001 krizinden sonra hem TMSF bünyesindeki alacakların tasfiyesinde, hem de bankaların takipteki kredilerinin devralınmasında önemli rol üstlenmeye başlamıştır.

Bankaların kredilerinin takibe düşmemesi şeklinde bir seçenek düşünülememektedir. Çünkü bankacılık faaliyetleri bünyesinde risk taşımaktadır. Risksiz bir bankacılık işleminin varlığından söz etmek pek mümkün değildir. Önemli olan yönetilebilecek kadar bir riski almak ve gerçekleşmesi durumunda da en etkin şekilde bu riski tasfiye etmeye çalışmaktır. Bu tasfiye sürecinde varlık yönetim şirketleri de bankalar açısından ilave seçenek olmaktadır.

Takipteki kredilerin Varlık Yönetim Şirketlerinde satış sürecinde değerinin gerçekçi hesaplanması ve satışının gerçekleştirilmesi, bankaların finansal yapıları açısından büyük önem taşımaktadır.

Banka varlıklarının gerçekçi olarak değerlendirmesinin zorluğu ifade edilmekle birlikte, sorunlu kredileri değerlemede kusursuz-tam bir metod olmadığı kabul edilmektedir. Bazı ülkelerde defter değerinin %100’ü üzerinden, bazı ülkelerde %33-46 arası bir değer üzerinden, bazı ülkelerde ise kazanç veya zarar paylaşımı metodlarının uygulandığı ifade edilmektedir. Firmanın faaliyette olup olmadığı, borçluların durumu, teminatların niteliği, firmanın öncelikli borçları gibi unsurlar firmadan olan alacağın tahsil edilebilme kabiliyetini etkilediği, tahsil edilebilme kabiliyetinin yüksek olmasının ise, sorunlu kredilerin bankalardan devir alınması fiyatını olumlu etkilediği yönündeki görüşler ön plana çıkmaktadır (Selimler, 2006:306).

Bu çerçevede, takipteki kredilerin değerleme çalışmalarında bankanın fiili verileri ve uygulamaları dikkate alınarak:

– Ortalama Tahsilat Oranı

– Ortalama Tahsilat Süresi

– Ortalama Tahsilat Takip Süreci Giderleri

– Fonlama Maliyeti

– Takipteki Kredilere Ayrılan Karşılık Oranları

– Mahrum Kalınan Gelir

– Aktif Kalitesine Yansıyan Risk Primi Etkisi

– Bankanın Kaynak Yapısının Dağılımı

konularındaki verilerin belirli bir sıralama ve ilişkilendirme ile hesaplamaya dahil edilmesi, satılacak takipteki kredi değerinin gerçekçi hesaplanmasına katkı sağlayacaktır.

Çalışmanın amacı bu konuda yapılmış detaylı bir çalışmaya rastlanılmadığı için yöntem önermek ve önerilen varsayımları ve yöntemi tartışmaya açmaktır. Kuşkusuz her bankanın iş süreçleri, organizasyon yapısı ve finansal yapısına bağlı olarak değerleme çalışmasında kullanılacak varsayımların rakamsal boyutu değişiklik arz edecektir.

Kaynakça

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu

Akbank 2008, 2009, 2010, 2011 Yılı Bağımsız Denetim Raporları

BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2008

BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2009

BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2010

BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Aralık 2011

BDDK Finansal Piyasalar Raporu, Haziran 2012

BDDK, Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 01 Kasım 2006

BDDK, Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik, 01 Ekim 2002.

BDDK, Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik, 01 Kasım 2006.

Fung, Ben.- George, Jason- Hohl, Stefan.- Ma, Guonan (2004), Public Asset Management Companies in East Asia: A Comparative Study. BIS Document.

Garanti Bankası 2008, 2009, 2010, 2011 Yılı Bağımsız Denetim Raporları

Ingves, Stefan.- Seelig, Steven A.- He, Dong (2004), Issues in the Establishment of Asset Management Companies, IMF Policy Discussion Paper.

İstatistiki Veriler, tbb.org.tr, 2008, 2009, 2010, 2011.

İş Bankası 2008, 2009, 2010, 2011 Yılı Bağımsız Denetim Raporları

Les, Clarke (2002), The Extraction of Value from Non Performing Loans: A Working Practitioner’s Perspective, BDDK Seminar, Ankara, 23.07.2002.

Mesutoğlu, Berk (2001), Sorunlu Varlıkların Varlık Yönetim Şirketlerince Tasfiyesi – Ülke Örnekleri, BDDK MSPD Çalışma Raporları, No:2001/3, Mayıs 2001.

Mu, Yibin (2002), Cross-Country Comparisons of Asset Management Companies on Loan Sales and Workouts , World Bank Working Papers Series.

Selimler, Hüseyin (2006), Türk Bankacılık Sektöründe Sorunlu Kredilerin Varlık Yönetim Şirketlerince Tasfiyesi, Seçilmiş Ülkeler ve Türkiye Uygulaması, Doktora Tezi, İstanbul.

Terada-Hagiwara, Akiko.- Pasadilla, Gloria O.(2004), Experience of Crisis-Hit Asian Countries: Do Asset Management Companies Increase Moral Hazard?, Philippine Institute for Development Studies, Discussion Paper Series No. 2004-17.

Basın Açıklamaları, www.tmsg.org.tr, 22.09.2012.

Yapı ve Kredi Bankası 2008, 2009, 2010, 2011 Yılı Bağımsız Denetim Raporları

Ziraat Bankası 2008, 2009, 2010, 2011 Yılı Bağımsız Denetim Raporları

Ek: 1 Takipteki Kredi Gruplarının Dağılımı ve Yıllık Yapılan Tahsilatlar

Garanti Bankası

İş Bankası

2008 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

170.595

238.188

0,72

0,14

271.775

585.912

0,46

0,12

143.858

294.614

0,49

0,12

152.617

335.054

0,46

0,07

121.997

706.937

0,17

0,10

201.076

1.274.527

0,16

0,09

1.239.739

0,46

0,36

2.195.493

0,36

0,28

2009 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

279.883

317.665

0,88

0,13

455.217

1.370.825

0,33

0,16

260.139

724.054

0,36

0,12

213.620

474.859

0,45

0,08

218.646

1.195.386

0,18

0,10

314.188

922.512

0,34

0,11

2.237.105

0,47

0,35

2.768.196

0,37

0,35

2010 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

113.493

69.719

1,63

0,06

202.425

121.909

1,66

0,08

255.590

138.127

1,85

0,13

239.504

303.735

0,79

0,10

495.942

1.731.263

0,29

0,26

629.439

1.981.844

0,32

0,26

1.939.109

1,26

0,45

2.407.488

0,92

0,44

2011 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

45.886

78.176

0,59

0,02

363.174

172.457

2,11

0,18

58.514

191.288

0,31

0,03

133.547

198.775

0,67

0,07

362.328

1.626.623

0,22

0,19

621.335

1.612.688

0,39

0,32

1.896.087

0,37

0,24

1.983.920

1,06

0,57

Ağırlıklı Genel Ortalama

0,35

Ağırlıklı Genel Ortalama

0,41

Akbank

Ziraat Bankası

2008 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

204.147

567.924

0,36

0,18

201.036

89.744

2,24

0,33

142.946

426.013

0,34

0,13

77.174

175.801

0,44

0,13

91.974

144.772

0,64

0,08

63.320

338.735

0,19

0,11

1.138.709

0,45

0,39

604.280

0,96

0,57

2009 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

257.988

181.886

1,42

0,14

163.077

82.742

1,97

0,19

284.799

452.410

0,63

0,16

135.494

235.689

0,57

0,16

148.808

1.150.224

0,13

0,08

146.639

536.478

0,27

0,17

1.784.520

0,73

0,38

854.909

0,94

0,52

2010 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

86.288

80.196

1,08

0,07

165.279

76.792

2,15

0,19

161.910

146.470

1,11

0,13

145.372

166.397

0,87

0,17

332.670

1.052.867

0,32

0,26

324.826

611.811

0,53

0,38

1.279.533

0,84

0,46

855.000

1,18

0,74

2011 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

48.061

223.876

0,21

0,04

155.127

63.697

2,44

0,18

65.802

107.978

0,61

0,05

102.004

166.178

0,61

0,12

245.731

930.685

0,26

0,19

565.896

633.166

0,89

0,65

1.262.539

0,36

0,28

863.041

1,31

0,95

Ağırlıklı Genel Ortalama

0,38

Ağırlıklı Genel Ortalama

0,70

Yapı ve Kredi Bankası

2008 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

378.960

401.249

0,94

0,22

134.359

424.195

0,32

0,08

324.283

887.586

0,37

0,19

1.713.030

0,54

0,49

2009 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

849.035

357.776

2,37

0,33

355.429

680.225

0,52

0,14

500.443

1.543.004

0,32

0,19

2.581.005

1,07

0,66

2010 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

625.223

186.253

3,36

1,47

368.554

33.398

11,04

0,87

591.257

206.570

2,86

1,39

426.221

5,75

3,73

2011 (000 TL)

Kredi Grubu*

Tahsilat

Takip

Oran

Ağırlıklı Oran

550.974

486.550

1,13

0,26

244.350

353.967

0,69

0,12

539.275

1.239.396

0,44

0,26

2.079.913

0,75

0,64

Ağırlıklı Genel Ortalama

1,38

5 Banka Ortalama

0,64

Kaynak: Her veri her bir bankanın yıllık Bağımsız Denetim Raporu Dipnotlarından tarafımızca derlenmiştir.

* BDDK’nın Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında krediler 5 gruba ayrılmaktadır. Takipteki kredilerden 3. Grup 90-18 gün arası ödemede gecikmesi olanlar, 4. Grup 180-365 gün arası ödemede gecikmesi olanlar, 5. Grup ise 365 gün üzeri gecikmesi olanları içermektedir.

EK:2 Kredi Riski Tutarının Risk Ağırlıklı Varlıklar İçindeki Payı

2008

(000 TL)

KRET*

RAV**

Pay

Ziraat Bankası

28.451

37.739

0,75

Halk Bankası

25.693

29.844

0,86

Vakıflar Bankası

32.796

37.682

0,87

Akbank

54.171

62.927

0,86

Yapı ve Kredi Bankası

47.775

52.904

0,90

2009

(000 TL)

KRET*

RAV**

Pay

Ziraat Bankası

34.086

45.078

0,76

Halk Bankası

30.393

35.600

0,85

Vakıflar Bankası

37.706

44.352

0,85

Akbank

52.063

63.634

0,82

Yapı ve Kredi Bankası

47.294

54.533

0,87

2010

(000 TL)

KRET*

RAV**

Pay

Ziraat Bankası

53.999

69.535

0,78

Halk Bankası

39.765

46.436

0,86

Vakıflar Bankası

48.609

56.186

0,87

Akbank

68.374

83.035

0,82

Yapı ve Kredi Bankası

64.043

73.259

0,87

2011

(000 TL)

KRET*

RAV**

Pay

Ziraat Bankası

73.683

91.010

0,81

Halk Bankası

57.336

65.408

0,88

Vakıflar Bankası

63.377

71.862

0,88

Akbank

92.052

108.079

0,85

Yapı ve Kredi Bankası

85.133

97.275

0,88

(000 TL)

4 Yıllık Ortalama

Ziraat Bankası

0,775

Halk Bankası

0,8625

Vakıflar Bankası

0,8675

Akbank

0,8375

Yapı ve Kredi Bankası

0,8800

5 Banka Genel Ortalama

0,8445

*KRET= Kredi Riski Tutarı

**RAV= Risk Ağırlıklı Varlıklar (Aktifler)

Kaynak: TBB İstatistiki Veriler, www.tbb.org.tr (Sayfada yer alan verilerden tarafımızca derlenmiştir.)

[1] Basın Açıklamaları 2004, www.tmsf.org.tr, 2012.